Onderzoek van het OLVG in samenwerking met de VU wijst uit dat mensen met een degeneratieve scheur van de meniscus, die vaak voorkomt bij mensen boven de 45, net zo goed naar de fysio kunnen gaan als zich laten opereren in het ziekenhuis. Dit concludeert Julia Noorduyn (34), fysiotherapeut én bewegingswetenschapper, die vrijdag op dit onderwerp promoveert. Ze volgde 321 patiënten gedurende vijf jaar. Volgens de promovenda heeft fysiotherapie de voorkeur, want goedkoper, gezonder, en geen kans op complicaties, zoals bij een operatie.

Wat is precies de functie van een knie en een meniscus in het bijzonder?

,,De knie is een wonderlijk gewricht, dat zorgt dat je je been kunt buigen en zo kunt lopen, fietsen en springen. Er komen, zeker als je springt, enorme krachten op te staan. Een knie bestaat uit vier banden, een knieschijf en twee meniscussen. De twee kruisbanden en de binnen- en buitenbanden zorgen voor de stabiliteit in de knie, zodat je goed kunt draaien. De meniscus, in elke knie twee, is een stukje maanvormig kraakbeen, met een rubberachtige structuur. Het functioneert als schokdemper en draaischijf tussen boven- en onderbeen. Dat laatste is nodig omdat het boven- en onderbeen niet goed op elkaar passen. Pivoterende sporten, met veel draaibewegingen voor de knie, zoals voetbal, hockey, tennis en basketbal, zijn belastend voor de meniscus.”

Wat is een degeneratieve scheur?

,,Naarmate we ouder worden, wordt de kwaliteit van de meniscus minder, waardoor die makkelijker kan scheuren. Vooral mensen van middelbare leeftijd en ouder kampen ermee. Je hoeft er overigens geen last van te hebben. Op een MRI-scan zien we wel eens een scheur, zonder dat iemand daar last van heeft. We weten nog niet precies wat daarvan de reden is.”

Wat heeft u onderzocht?

,,Wij hebben een groep van 321 meniscuspatiënten tussen de 45 en 70 jaar gevolgd over een periode van vijf jaar. Negen ziekenhuizen in het hele land werkten mee, waaronder het OLVG en het Amsterdam UMC. Het ene deel kreeg een kijkoperatie, waarbij het gescheurde gedeelte van de meniscus werd verwijderd. Zij waren ongeveer twee weken na de operatie weer redelijk op de been. De anderen kregen zestien behandelingen fysiotherapie, gedurende acht weken. Dan moet je onder andere denken aan balans- en krachtoefeningen om de stabiliteit van de knie te verbeteren en de spieren rond de knie te versterken. Nee, geen massage, tape of dry needling, die hebben bij dit soort klachten geen bewezen effect.”

Hoe heeft u uw onderzoek uitgevoerd?

,,Voor de behandeling hebben we de beperkingen van de knie goed in kaart gebracht. Dat herhaalden we na drie en zes maanden, een jaar, twee jaar en vijf jaar. We hebben voornamelijk gekeken naar het verschil tussen fysiotherapie en de operatie voor de ervaren kniefunctie bij het uitvoeren van dagelijkse activiteiten als wandelen, hardlopen, sporten en lang staan. We hebben twee en vijf jaar na behandeling röntgenfoto’s gemaakt, en daarnaast hebben de deelnemers vijf jaar lang trouw hun vragenlijsten ingevuld. We hebben geen significant verschil kunnen ontdekken in de herstelresultaten van fysiotherapie en operatie. Ze zijn even effectief. Wat mij betreft heeft fysiotherapie de voorkeur. Het is niet alleen veel goedkoper voor de zorg, een operatie brengt ook altijd het risico van complicaties met zich mee. Daarnaast heeft bewegen ook positieve effecten op de algehele gezondheid.”

De fanatiek sportende veteraan geeft misschien de voorkeur aan een operatie, omdat hij binnenkort een belangrijk toernooi heeft?

,,Nee hoor. De medische richtlijn schrijft eerst een periode van rust voor bij dit soort klachten. Bovendien zijn er wachtlijsten voor meniscusoperaties. Bij fysiotherapie kun je gelijk aan de gang met oefenen.”